จากจุดเริ่มต้นเล็ก ๆ
เรื่องราวของ ThaiWISE เริ่มขึ้นในปลายปี 2018 ณ เมืองมัลเมอ (Malmö) เมื่อ “พี่ยุ้ย” นักวิจัยและนักบริหารชาวไทยที่อาศัยอยู่ในสวีเดนมานานกว่า 20 ปี ได้พบกับ Noomi – Hela Människan i Malmö ซึ่งเป็นหน่วยงานที่มีโครงการให้ความช่วยเหลือผู้หญิงในเมืองมัลเมอ จากการพูดคุยและเรียนรู้ พี่ยุ้ยพบว่ามีหญิงไทยจำนวนมากที่ทำงานในธุรกิจนวดไทย ตกอยู่ในสถานการณ์เอารัดเอาเปรียบด้านแรงงาน และที่น่ากังวลยิ่งกว่านั้นคือการถูกเอารัดเอาเปรียบทางเพศ
อย่างไรก็ตาม ด้วยความที่ Noomi ไม่มีเจ้าหน้าที่คนไทยในทีม การสื่อสารและการเก็บข้อมูลจากกลุ่มหญิงไทยเหล่านี้จึงเป็นเรื่องยาก ทำให้ความช่วยเหลือไม่สามารถดำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ในฐานะหญิงไทยที่ต้องการช่วยเหลือเพื่อนร่วมชาติ พี่ยุ้ยจึงอาสาเข้าร่วมกับ Noomi ในฐานะอาสาสมัคร โดยใช้ความเชี่ยวชาญด้านการวิจัยของตน เข้าไปเก็บข้อมูลเชิงลึกเพื่อค้นหาสาเหตุของปัญหา พร้อมนำเสนอแนวทางแก้ไขปัญหาอย่างยั่งยืน
ต้นตอของปัญหา
จากงานวิจัย พี่ยุ้ยพบว่า ปัญหาการถูกเอารัดเอาเปรียบในหลากหลายรูปแบบของหญิงไทยที่โยกย้ายถิ่นมาอยู่ประเทศสวีเดน เกิดจากสาเหตุหลักคือ:
ขาดการเตรียมความพร้อมก่อนที่จะโยกย้ายถิ่นฐานมายังสวีเดน
ขาดความรู้ความเข้าใจเพื่อช่วยในการปรับตัวให้เข้ากับสังคมประเทศนี้
ขาดทักษะการใช้ภาษาสวีเดน
ขาดโอกาสในการเข้าถึงสวัสดิการและบริการทางสังคมจากภาครัฐที่สามารถให้ความช่วยเหลือและสนับสนุนได้อย่างเหมาะสม
แบกรับภาระการส่งเงินกลับประเทศไทยเพื่อดูแลครอบครัว ซึ่งเพิ่มความกดดันและเป็นอุปสรรคต่อการปรับตัว
ขาดการสนับสนุนจากคู่ครองในการปรับตัวเข้าสู่สังคม เช่น ไม่ส่งเสริมให้เรียนภาษาสวีเดนอย่างจริงจัง แต่กลับเร่งรัดให้ทำงานเพื่อแบ่งเบาภาระค่าใช้จ่ายในครัวเรือน
ที่สำคัญไม่ใช่แค่หญิงไทยที่อยู่ในธุรกิจนวดไทยเท่านั้นที่เผชิญปัญหานี้ จากประสบการณ์การทำงานของไทยไวส์พบว่าหญิงไทยและคนไทยที่ทำงานอยู่ในภาคธุรกิจอื่น ๆ โดยเฉพาะร้านอาหาร ร้านขายของเอเชีย ก็ประสบปัญหาคล้าย ๆ กัน คือถูกเอารัดเอาเปรียบในรูปแบบสัญญาว่าจ้างที่ไม่ยุติธรรมเช่นกัน ในขณะเดียวกันเจ้าของร้านนวดไทยหลายแห่ง ขาดความรู้ความเข้าใจในการทำธุรกิจอย่างถูกต้อง รวมถึงความรู้ความเข้าใจในกฎหมายแรงงานและความรับผิดชอบต่อการว่าจ้างพนักงาน
ทั้งหมดนี้ส่งผลทางลบต่อธุรกิจโดยตรง บ่อยครั้งเจ้าของกิจการตกอยู่ในสถานะทำผิดกฎหมายและกลายเป็นเจ้านายที่เอารัดเอาเปรียบต่อลูกจ้าง โดยไม่ได้ตั้งใจ
สรุปคือทุกคนสามารถตกอยู่ในกลุ่มเสี่ยงได้ โดยเฉพาะหญิงไทยในภาคธุรกิจนวดไทยเพราะรูปแบบของการเอารัดเอาเปรียบมีความซับซ้อนและเสี่ยง ต่อความปลอดภัยอย่างสูง
พี่ยุ้ยได้นำข้อสรุปจากงานวิจัยนี้ พร้อมข้อเสนอแนะแนวทางการแก้ไขปัญหาไปนำเสนอให้กับเจ้าหน้าที่ระดับนโยบายและระดับปฏิบัติของ เมืองมัลเมอ โดยมีนายอำเภอเมืองมัลเมอ เป็นประธานการประชุม ณ วันที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2562 ในวันนั้นนายอำเภอได้แต่งตั้งคณะกรรมขึ้นมาชุดหนึ่งเพื่อมาพิจารณาข้อเสนอแนะจากงานวิจัยและร่วม กันออกแบบโครงการแก้ไขปัญหา โดยมีพี่ยุ้ยเป็นผู้นำการออกแบบโครงการ วันนั้นถือเป็นจุดกำเนิดของโครงการและกลายมาเป็นไทยไวส์อย่างที่พวกเรารู้จักกันในทุกวันนี้
สู่ฝันอันยิ่งใหญ่
ทุกคนมีความฝัน หลายคนฝันถึงชีวิตที่ดีขึ้น ตัดสินใจทิ้งบ้านเกิดเมืองนอนหอบลูกหอบหลานย้ายถิ่นฐานเพื่อมาสร้างโอกาสใหม่ เป็นที่น่าเสียดายหากหลายคนจะมาตกม้าตายเพียงเพราะ ขาดการเตรียมตัว ไม่รู้ภาษา ไม่รู้สิทธิของตน
ฝันของพี่ยุ้ยและทีมงานไทยไวส์นั้นเรียบง่ายแต่ยิ่งใหญ่
เราอยากให้หญิงไทยและคนไทยมีคุณภาพชีวิตที่ดีในประเทศสวีเดน
เราอยากให้ทุกคนตระหนักถึงสิทธิและหน้าที่ของตนเองอย่างถูกต้อง เช่น หน้าที่ในการจ่ายภาษี และสิทธิในการเรียนภาษาสวีเดิชฟรี หรือสิทธิในการเข้ารับการรักษาพยาบาล
ความรู้เหล่านี้คือรากฐานสำคัญ ที่จะช่วยส่งเสริมให้ทุกคนสามารถดำรงชีวิตอย่างมีคุณภาพและบรรลุเป้าหมายในชีวิตตามที่พวกเขาฝันถึง
